quinta-feira, 28 de outubro de 2010

Músicas de Defuntos (I)

Final que é comezo. Morte a enlazar coa vida. Como facer o amor en leitos de granito, como encher a boca coa épica dos trasavós.
Defuntos, ou Santos, ou Samhain, ou Samonios, a fin do verán e da luz e das lavercas. A invernía precipítase sobre o mundo: terra lenta, enchoupada, fulgores decadentes, espellos rotos zarrapican a paisaxe. Tamén dentro das casas, dos fogares, das lareiras de outrora, hai algo que cambia. Afrouxan os gonzos e as castañas estalican dolorosamente entre a música barroca do lume vello de sempre. Cada castaña que comas, meu ben, mo thobar, é unha alma que arrincas do inferno. Cada castaña que estoupa, unha alma que se perde para sempre. Así de doado agroma o trasmundo tan preto dos pratos fumegantes de caldo, do touciño recendente, das raíces do pan, das caras inchadas e coloradas coma cabazas. Pois o Alén latexa nas lacenas, nas maos dos mortos, nos ollos do gato, no silencio da artesa e da mazaroca e da pataca.
Agora, nesta noite que comeza, cando os sidhe saen estragar as amoras derradeiras e do corazón do túmulo emerxen as voces e os cánticos e o ferro. Cando as xentes de meu, aló en terra de Soneira, tallaban grandes cabazas que puñan enriba dos chantos da Casqueira, para espanto dos camiñantes e gargallada dos trasnos. Cando outras xentes que tamén son de meu, aló en terra de Montes, soben a Portalén e parolan do divino e do humano con algunha bisavoa riseira de branquísimos cabelos e negra touca. Cando os pícaros de Mondoñedo saían pedir porta por porta o migallo, e o padre Vázquez de Orjas procuraba con desespero e cobiza aquel ouro sagrado dos gentiles galigrecos.
Non esquezas, meu ben, pois esta noite que se achega a memoria e a lembranza é necesaria e todo desemboca nela. E lembra así dispoñer un prato máis á mesa, e deixar a porta entreaberta por se unha almiña dos teus quixese vir quentarse ao teu lume, e non te tente o demo de varrer a cociña! E ogallá recuperes aquel músculo do desenfreo e do trance, dos rostos deformados e ruborizados pola augardente, das palabras esvarando coma poldros selvaxes en Morgadáns ou na Capelada. Da orxía que libera e comunica.
Porque é esta noite axeitada para Ver e Contar.



("A Noite Pecha", do álbume Almas de Fisterra de Carlos Núñez. O tema conta coa colaboración de Alan Stivell, na súa única incursión cantando en lingua galega)

sexta-feira, 22 de outubro de 2010

Cantiga de berce de Grainné por Diarmaid

E a poderosa Grainné aferrollou coas súas palabras o belo Diarmaid Ó Duibhné, guerreiro predilecto de Finn Mac Cumal, e arrastouno canda a ela polos camiños adiante, fuxindo da amargura e da espiña e do frío leito de El-Rei, que mal haxa.
Nas chairas do oeste habita o inverno. Hai xeo no peteiro dos corvos. A neve cobre como unha mai calada os esqueletes das casas derradeiras. Saben os amantes que Finn levará o dedo polgar á boca e, trabando nel até a medula, coñecerá o seu paradoiro exacto e lanzarase furioso á súa persecución. Mais, contodo, Grainné fai descender a Diarmaid do seu cabalo e acólleo no colo mentres a noite e a tempestade van entrando nos seus corpos. Ela, entón, deposita nos ouvidos do seu amado xabaril dos combates esta cantiga de berce. Unha respiración antiga, de vara de xesta e turba adormecida, parece acompañar cada palabra de Grainné, a fermosa e desgrazada, que canta e canta e canta...

Durme un pouco, só un pouco,
e nada temas,
home a quen lle entreguei o meu amor,
Diarmaid, fillo de Ó Duibhné.
Durme aquí profunda, profundamente,
fillo de Ó Duibhné, nobre Diarmaid,
eu velarei o teu repouso,
encantador fillo de Ó Duibhné...

Permanecerei vixiándote,
muralla de combate do oeste,
o meu corazón escachará coa dor
se algunha vez me faltares.

Separarnos sería separar
o neno da súa mai,
desterrar a alma do corpo,
guerreiro do fermoso lago Garman...

O cervo, ao leste, non dorme,
non deixa de bradar
entre os matos dos paxaros negros.
Non quere durmir.
A cerva sen cornos non dorme,
xeme polo seu cativiño,
corre por entre os toxos,
non dorme no seu tobo.

O vivaz pardal non dorme
no curuto das árbores de belas ramas.

O tempo é ruidoso aquí...

Esta noite non dorme a pita do monte
nas landas varridas polo vento.
Na cuíña o seu berro é doce e claro.
Xunto aos regatos non dorme...

(Hughes de Courson púxolle música a este poema do ciclo fenniano irlandés no seu O'Stravaganza, traballo estraño e visionario que hibrida melodías irlandesas e do barroco veneciano. E dese xeito, Diarmaid e Grainné pisaron os esplendorosos salóns daquela Europa do setecento).




quarta-feira, 20 de outubro de 2010

Trip to Asturies

Hoxe apetece simplemente sentar á raxeira deste outubro que foxe e render os ouvidos á sinxeleza e á potencia destas sonoridades vindas de alén Eo...
(A todo isto, todos os afeccionados ao folque coñeceredes os músicos, mais por se acaso: Alberto Ablanedo ao bouzouki, Borja Baragaño á frauta, Dolfu R. Fernández no violín e Alberto Abad ao bodhran).