E defender os prados gañados á bouza

Avanzamos cara ao 17 de Maio, e malia o meu coñecido escepticismo cara á festividade das Letras Galegas (ou, mellor dito, cara á sobredimensionada e esclerotizada vertente institucional que acabou desenvolvendo esa festividade), a presenza de Uxío debe ser celebrada e tamén así as raíces brillantes e calcarias que lle medraron na terra morna da boca e que aínda hoxe, dez anos despois, continúan a medrar, a pulr, a fendernos as pedras e os sedimentos que en nós habitan.
Falou Uxío coma un chamán sabedor de que unha palabra pode ser néboa, raposo, cavorco e palloza a un tempo. Mais tamén falou Uxío con outras voces destemidas, incendiarias, contedoras de rebeldía. Pois o lume que nos inspira o verso e nos quenta a saliva da memoria foi o mesmo que arrasou, feito fachuzo e alarido labrego, as goridas da vella inxustiza que sempre volve.

ONDE só queda alguén pra aguantar dos nomes
poño eu a ampla fronda
a redroma dun castiñeiro
e sentada á súa sombra xunta a longa estirpe do último labrego.
Non coma as estirpes dos reis
ciscadas en múltiples pazos e alcázares
e países diversos
senón as estirpes campesiñas
xeraciós e xeraciós
xuntas á porta das casas pechadas
na escaleira de pedra
ou nas raigañas fóra dunha árbore coma esta.
Estirpes da gleba
amosados mortos que nin oxa o sol de Xullo
cando se erguían pra gadañar co orvallo!
Gadañarei outro ano
gadañarei en homenaxe
non por que a herba volva tenra e igual
e defender os prados gañados á bouza.
Gadañarei coma nas grandes rogadas do Vrao
tralos gadañeiros sucesivos
lambendo con brío os calcaños de diante.
Ir e vir da gadaña canta a ritmo binario
sobre un fondo de roxe ou río contino.